Manda eski zamanlarda Anadolunun simgelerinden biriydi.Kurtuluş Savaşı’ndaki cephane arabalarının başında mandalar olduğunu hep görmüşüzdür.Peki ne oldu da bu kadar sayıları azaldı?Yaklaşık olarak 35 yıl öncesinde,Anadolu’nun su bakımından zengin toprakları bir hastalık yüzünden kurutulmak zorunda kaldı.Bu hastalık,sıtma eradikasyonu idi.Amik Ovası,Sultan Sazlığı,Ereğli gibi çoğu alan bu hastalık yüzünden kurutuldu.Mandalarda sulak arazilerde yaşayan bir hayvan olduğu için sayıları büyük ölçüde azalmış oldu. Manda,etinden,sütünden ve derisinden faydalanılan çok bereketli bir hayvandır.Eski kasaplar manda eti de kesip pazarlardı.Yoğurdu ise mucizevibir ilaç gibi her köşe başında satılırdı.Her yörede manda yetiştirilirdi hemen hemen.Gücünden de faydalanılan manda günlük hayatın vazgeçilmez bir yaşam simgesi olmuştu. Afyonkarahisar manda sayısının en yüksek olduğu illerin başında gelir.Hala manda yetiştiriciliği devam ettirilmektedir.Yalnız 1 yıl kadar önce 150 bine yaklaşık manda var ise,bugünlerde manda sayısı 10 bine kadar azalmıştır.Türkiye genelinde 1 milyona yakın manda var iken,bugünlerde bu rakam 60 bin civarındadır.
[hana-code-insert name=’orta’ /]
Nasıl Yetiştirilir?
Manda çok zahmetli ve ilgi isteyen bir hayvan değildir.Ortalama bir manda 30 sene yaşayabilir.Üremesi ise,ineklerden çok daha kolay.Manda yetişriciliği için gerekli olanlar,sulak alan ve manda için özel bir besin.Sulak alandan kasıt herhangi bir göl olabilir.Çünkü mandalar,derileri kalın olduğundan sık sık serinleme ihtiyacı duymaktalar.Sadece bu koşulları sağladığınızda siz de çok kolay bir şekilde bu işi yapabilirsiniz. Mandanın yediği besinler ne kadar kalitesiz de olsa,size kaliteli et olarak geri dönmekte.Ayrıca sütü,yaklaşık %10 yağ oranı ve tadıyla çok aranan bir besin. Türkiye’de baş göstermiş et krizinden sonra manda yetiştirme çok cazip gözükmekte.Türkiye’de bu işi modern şartlarda yapan herhangi bir çiftlik dahi yok.Ayrıca devlette büyük destek vermekte olup,iyi koşullarda kredi imkanı sağlamakta.Fırsat ayağınıza kadar gelmiş durumda.Değerlendirip değerlendirmemek size kalmış. Manda yetişriciliği yapan bir köyden manzaralar: